قرص فاموتیدین، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) و سایر شرایطی که در آن اسید از معده به مری برگشته و باعث سوزش سر دل می‌شود را درمان می‌نماید. بیماری ریفلاکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به مری شما (لوله‌ای که دهان شما را به معده متصل می‌کند) برگردد. این اتفاق باعث احساس سوزش در قفسه سینه یا گلو و طعم ترش در دهان می‌شود.
قرص فاموتیدین (Famotidine) چیست؟
فاموتیدین به‌عنوان مسدودکننده H2 شناخته می‌شود.این دارو برای پیشگیری و درمان سوزش سر دل و سایر علائم ناشی از اسید زیاد در معده (سوءهاضمه اسیدی) استفاده می‌گردد.
فاموتیدین به رفع این مشکلات کمک می‌نماید:
• رفع آسیب های وارده از اسید به پوشش مری: وقتی اسید معده به سمت بالایی و پایینی مری پاشیده می‌شود، می‌تواند به سلول‌های بافتی در مری آسیب برساند.
• زخم اثنی‌عشر(دوازدهه): ناحیه اثنی‌عشر بخشی از روده است که وقتی غذا از معده خارج می‌شود در این مسیر قرار می‌گیرد.
• درمان بیماری ریفلاکس معده
• درمان شرایطی که معده بیش از حد اسید تولید می‌کند، مانند سندرم زولینگر – الیسون (تومورهایی در پانکراس یا روده کوچک که باعث افزایش تولید اسید معده می‌شود)
اشکالات دارویی
برای درمان سوزش سر دل و سوءهاضمه اسیدی، قرص یا کپسول فاموتیدین را با یک لیوان آب در صورت نیاز مصرف کنید، مگر اینکه پزشکتان دستور درمانی دیگری تجویز نماید. قرص‌ها و کپسول‌ها را به طور کامل بدون جویدن، ببلعید. اگر از قرص‌های جویدنی استفاده می‌کنید، طرز مصرف آن را حتماً از پزشک سؤال نمایید.
در کل، فاموتیدین به‌صورت قرص و سوسپانسیون (مایع) خوراکی تجویز می‌شود و معمولاً یک‌بار در روز هنگام خواب یا دو تا چهار بار در روز مصرف می‌گردد.برای جلوگیری از بروز علائم سوزش معده، ۱۵ تا ۶۰ دقیقه قبل از خوردن غذاها یا نوشیدنی هایی که ممکن است باعث سوزش سر دل شوند، مصرف شود. بیش از ۲ قرص در ۲۴ ساعت مصرف نکنید، مگر اینکه پزشکتان تجویز کرده باشد.دستورالعمل های روی نسخه یا برچسب بسته خود را به دقت دنبال کنید و از پزشک یا داروساز خود بخواهید هر قسمتی را که متوجه نمی شوید، توضیح دهد. فاموتیدین را دقیقا طبق دستور مصرف کنید.
مکانیسم اثر فاموتیدین
فاموتیدین متعلق به دسته‌ای از داروها به نام مسدودکننده‌های گیرنده هیستامین-۲ است. این دارو با مسدودکردن این گیرنده، میزان اسید آزاد شده در معده شما را کاهش می‌دهد. قرص‌های جویدنی فاموتیدین را قبل از قورت‌دادن، کاملاً بجوید تا مکانیسم اثر این دارو در بدن شما به‌خوبی عمل نماید. هیستامین به‌عنوان یک هورمون موضعی عمل می‌کند که خروجی اسید توسط سلول‌های جداری را از طریق مکانیسم پاراکرین تحریک می‌نماید. سلول‌های عصبی غدد درون‌ریز (به نام سلول‌های شبه انتروکرومافین (ECL)) نزدیک به سلول‌های جداری قرار دارند و ترشح پایه هیستامین را تنظیم می‌کنند و پروتون‌های بیشتری را وارد معده می‌نمایند ، در نتیجه ترشح اسید افزایش پیدا می کند.پس به طور خلاصه فاموتیدین روی گیرنده‌های H2 کار می‌کند و از عملکرد هیستامین جلوگیری می‌نماید.
دوز و نحوه مصرف فاموتیدین
فاموتیدین را دقیقاً طبق دستورالعمل روی برچسب یا طبق تجویز پزشک استفاده کنید. قبل از هر بار استفاده، بطری را به‌شدت به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه تکان دهید. مقدار شربت را بادقت اندازه بگیرید. اکثر زخم‌ها در عرض ۴ هفته پس از درمان بهبود می‌یابند، ولی ممکن است تا ۸ هفته بهبود زخم شما طول بکشد. اگر زخم شما بهبود نیافت یا در حین استفاده از این دارو بدتر شد، با پزشک خود تماس بگیرید. فاموتیدین ممکن است تنها بخشی از یک برنامه درمانی کامل باشد که شامل تغییر در رژیم غذایی یا عادات سبک زندگی شما نیز می‌شود.
• دوز فاموتیدین برای زخم اثنی‌عشر(دوازدهه):
دوز کوتاه‌مدت: ۴۰ میلی گرم یک بار در روز قبل از خواب تا هشت هفته مصرف می شود. پزشک ممکن است دوز شما را به ۲۰ میلی گرم دو بار در روز تقسیم کند.
دوز طولانی‌مدت: ۲۰ میلی گرم یک بار در روز قبل از خواب مصرف شود.
• دوز مناسب کودکان تا ۱۷ سال:
دوز کوتاه‌مدت: ۴۰ میلی گرم یک بار در روز قبل از خواب تا هشت هفته مصرف می شود. پزشک ممکن است دوز شما را به ۲۰ میلی گرم دو بار در روز تقسیم کند.
دوز طولانی‌مدت: ۲۰ میلی گرم یک بار در روز قبل از خواب مصرف شود.
موارد منع مصرف فاموتیدین
افزایش سطح فاموتیدین ممکن است عوارض جانبی بیشتری مانند گیجی و ریتم نامنظم قلب به نام طولانی‌شدن QT ایجاد نماید.
هشدار مصرف فاموتیدین برای گروه‌های خاص:
۱. برای زنان باردار: مطالعات کافی روی انسان انجام نشده است تا نشان دهد فاموتیدین برای جنین انسان خطر دارد یا خیر. تحقیقات روی حیوانات، خطری برای جنین هنگام مصرف دارو توسط مادر نشان نداده است. با این حال، مطالعات حیوانی همیشه نحوه واکنش انسان ها را پیش بینی نمی کند.
۲. برای زنان شیرده: فاموتیدین ممکن است به شیر مادر منتقل شود و ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود،عوارض جانبی ایجاد کند.
۳. قرص فاموتیدین برای استفاده در کودکان با وزن کمتر از ۴۰ کیلوگرم توصیه نمی شود. زیرا قدرت این قرص ها بیشتر از دوز توصیه شده برای این کودکان است.
عوارض جانبی فاموتیدین
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به‌ویژه تغییرات روحی و خلقی (مانند گیجی)، تشنج، یا خستگی غیرعادی، حساس‌تر باشند.
چند نمونه از عوارض جانبی فاموتیدین که در افراد رایج است:
• مشکلات پوستی
• خارش
• گرفتگی صدا
• مشکل در تنفس و بلع
تداخلات دارویی فاموتیدین
دارویی که ممکن است با فاموتیدین تداخل داشته باشد عبارت است از: فزولینتانت. اگر به فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) دارید، در مورد استفاده ایمن از این دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
هشدارها
قبل از مصرف فاموتیدین، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید و توجه داشته باشید که خودسرانه سایر مسدودکننده‌های H2 مانند سایمتیدین، رانیتیدین را نیز مصرف ننمایید.اگر آلرژی دیگری نیز دارید جانب احتیاط را رعایت فرمایید.
• اگر هر یک از مشکلات ذکر شده را دارید، قبل از استفاده از این دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید: مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی، مشکلات معده، تومورها
• اگر این مشکلات را دارید: سوزش سر دل همراه با سبکی سر/ تعریق/ سرگیجه، درد قفسه سینه/فک/بازو/شانه (مخصوصاً با تنگی نفس، تعریق غیرمعمول)، کاهش وزن بدون دلیل، فوراً به پزشک مراجعه نمایید
• قبل از اینکه خودتان با این دارو خوددرمانی کنید، اگر علائم یک بیماری جدی را دارید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید: مشکل و درد در بلع غذا، استفراغ خونی، سوزش سر دل برای بیش از ۳ ماه، درد مکرر قفسه سینه، خس خس سینه مکرر (به خصوص با سوزش سر دل)، تهوع/استفراغ، درد معده
• از مصرف این دارو در کودکان کمتر از ۱۲ سال خودداری کنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد.
• در دوران بارداری، این دارو فقط باید در صورت لزوم استفاده شود.
شرایط نگهداری
قرص‌های فاموتیدین را باید در دمای ۷۷ درجه فارنهایت (۲۵ درجه سانتیگراد) نگه داشت. قرص‌ها را دور از نور نگه دارید. در دمای اتاق به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری شود. اجازه ندهید شربت فاموتیدین، منجمد شود. شربتی که بیش از ۳۰ روز از باز شدن آن گذشته است را دور بریزید.
همانطور که در مقاله خواندید فاموتیدین برای مدیریت و پیشگیری از سوزش سر دل ناشی از ریفلاکس معده در کودکان و بزرگسالان استفاده می‌شود. کاربردهای دیگر فاموتیدین شامل کاهش اثرات گوارشی مرتبط، درمان کهیر مقاوم و تسکین علامتی گاستریت است
